Obrót żywnością był kiedyś bardzo prosty, działa według schematu: pole rolnika – zakład przetwórczy – hurtownia –sklep – stół konsumenta. Teraz dystrybucja żywności jest bardziej rozwinięta i nie może funkcjonować bez cyfryzacji.
Co więcej, ten segment branży rolno-spożywczej dynamicznie się rozwija. Postęp techniczny pozwolił na budowanie kontenerów i innych zbiorników, które umożliwiają transport żywności nieprzetworzonej i przetworzonej na ogromne odległości. Dzięki rozwojowi chłodnictwa można transportować w tym samym systemie również produkty łatwo psujące się. Jednocześnie zmieniają się technologie pakowania, czy transportu żywności na „ostatniej mili”. Towarzyszy temu zastępowanie – albo uzupełnianie – tradycyjnych modeli „fizycznej dystrybucji” (stacjonarne hurtownie, giełdy rolne, targowiska., sklepy) przez nowoczesne rozwiązania w segmencie platform zakupowych on-line i e-commerce.
Logistyka + innowacje
Przedsiębiorcy zajmujący się obrotem żywności są otwarci na doskonalenie istniejących i wprowadzanie nowych narzędzi cyfrowych wspierających ich pracę. Dotyczy to m.in. budowania jak najbardziej efektywnych łańcuchów dostaw pod względem ekonomicznym. To wymaga często bardzo skrupulatnego planowanie tras przewozów ładunków przy zastosowaniu różnych środków lokomocji. Warto zwrócić uwagę na to, że znaczenie logistyki w branży rolno-spożywczej wzrosło znacznie po wybuchu wojny na Ukrainie, gdyż rosyjska agresja rozerwała wiele z dotychczasowych łańcuchów dostaw, np. gwałtownie spadł transport kolejowy na trasie Chiny – Kazachstan – Rosja – Białoruś – Polska i inne państwa unijne. A tą drogą wożono coraz więcej żywności eksportowanej z UE do Azji, głównie Chin. Dystrybutorzy musieli szukać innych dróg eksportu, co jednak nie było takie proste i duża grupa firm popadła w poważne kłopoty.
Inne problemy dla międzykontynentalnego transportu produktów rolnych i żywności wywoła aktywność rebeliantów Houthi z Jemenu, którzy w 2023 roku zintensyfikowali ataki na żeglugę, zmuszając armatorów do pływania wokół Afryki, co wydłuża czas transportu i podnosi koszty.
Dlatego branża rolno-spożywcza jest zmuszona do szukania innowacyjnych rozwiązań w segmencie logistyki. Sztuczna inteligencja i inne narzędzia pozwalają lepiej przygotować się na najgorsze scenariusze, daje choćby możliwości bardziej efektywnego planowania tras statków czy połączeń kolejowych lub lotniczych.
Nie marnować żywności
Cyfryzacja, w tym sztuczna inteligencja mogą pomagać dystrybutorom w realizacji nie tylko celów gospodarczych, choćby przez zapewnienie możliwości śledzenie przewozu żywności na każdym ogniwie łańcucha logistycznego. To jest także droga do zapewnienia innych celów, takich jak ograniczenie śladu węglowego w dystrybucji produktów spożywczych, czy zwłaszcza zmniejszenie poziomu marnotrawstwa żywności. Szacuje się (według danych UE), że w samej tylko Unii Europejskiej marnuje się rocznie 100 mln ton jedzenia. Zła organizacja dystrybucji jest jedną z najważniejszych przyczyn tego zjawiska.
Warto choćby zauważyć np. to, że sporo żywności jest dowożona do sklepów tuż przed końcem okresu ważności do spożycia, bo ktoś nie zauważył towaru zalegającego zbyt długo w magazynie. Błędy popełniają też pracownicy sklepów, restauracji, przyczyniając się do marnotrawienia wielu ton żywności. Na szczęście właściciele magazynów, sieci handlowych użytkują coraz lepsze narzędzia obsługi transportów żywności, które pozwalają na unikanie takich sytuacji. W praktyce każda paleta, a nawet pojedynczy karton podlegać może ścisłej kontroli i trafia na półkę sklepową w tym czasie, w którym powinien. Na tym polu jest jednak jeszcze wiele do zrobienia i jest to ogromne pole do zagospodarowania dla innowacyjnych startupów.
Partnerami projektu są: Fundacja ARP, Fundacja BGK, Fundacja Empiria i Wiedza, Fundacja PFR oraz Totalizator Sportowy.
Dofinansowano ze środków Budżetu Państwa w ramach realizacji zadania publicznego pn. „Myśl po polsku”
